این روزها درباره‌ی فیلتر شکن ها ( به خصوص از نوع رایگان‌شان ) صحبت‌های زیادی می‌شنویم اما دقت کنید که حتماً باید قبل از دانلود و استفاده از این ابزار، با جزئیات مهم آن‌ها آشنایی پیدا کنید.
فیلتر شکن رایگان چیست؟
فیلتر شکن سرویسی است که بدون نیاز به پرداخت وجه توسط کاربر، امکان دسترسی به شبکه سرور وی پی ان را برای او، با استفاده از یک نرم‌افزار خاص فراهم می‌کند.
نکته‌ای که اول از همه باید روشن کنیم این است که چیزی به اسم وی پی ان یا فیلتر شکن رایگان وجود ندارد .
فیلتر شکن رایگان همانند غذای رایگان می‌ماند، در حقیقت یک نفر باید هزینه‌ها را پرداخت کند. هیچ‌کس به صورت نامحدود و همیشه به شما غذای رایگان نمی‌دهد، اما چطور به شما فیلتر شکن رایگان را ارائه می‌دهند ؟
راه‌اندازی و اداره سرویس‌های وی پی ان هزینه‌های اولیه و دائم بسیار زیادی دارد. نگهداری سرورهای VPN در سراسر دنیا بسیار هزینه‌بر است، بعلاوه این سرورها نیاز به پشتیبانی، به‌روزرسانی و توسعه اپلیکیشن دارند.
اما هزینه فیلتر شکن را چه کسی پرداخت می‌کند؟
قبل از پاسخ به این سؤال اول باید مشخص کنیم که فیلتر شکن رایگان دقیقاً چیست؟ vpnهای رایگان در مجموع به دو دسته تقسیم می‌شوند:
فیلتر شکن رایگان نامحدود
این نوع vpn دسترسی نامحدودی به شبکه رایگان برای کاربر فراهم می‌کند. تحقیقات و بررسی‌های گسترده مشخص کرده‌اند که این نوع وی‌پی‌ان‌های خطرناک (بخوانید مخرب) هستند و باید از استفاده از آن‌ها خود داری کنید. در ادامه خطرات این وی پی ان‌ها را بررسی می‌کنیم.
هزینه فیلتر شکن رایگان و نامحدود از کجا تامین می‌شود؟
این دسته از سرویس‌های فیلتر شکن معمولاً به‌نوعی بر کاربران نظارت دارند. این کار بیشتر با جمع‌آوری اطلاعات کاربران و فروش آن‌ها انجام می‌شود.
بنابراین شما با استفاده از این نوع vpn هم هزینه پرداخت می‌کنید، اما این هزینه را با اطلاعات شخصی خودتان پرداخت می‌کنید که برای کسب سود فروخته می‌شوند.
وی پی ان فریمیوم (Freemium)
این نوع فیلتر شکن به کاربران امکان استفاده محدود از نسخه آزمایشی را می‌دهند به این امید که کاربر پس از آن، اقدام به خرید وی پی ان یا در واقع خرید اشتراک پولی کند.
بنابراین کاربر طی یک دوره زمانی محدود و برای حجم محدودی می‌تواند از این سرویس استفاده کند.
هزینه این مدل وی‌پی‌ان از کجا تامین می‌شود؟
در این نوع فیلتر شکن‌ها، مشتریانی که نسخه‌های غیر رایگان را استفاده می‌کنند، هزینه‌های لازم برای کاربرانی را که از نسخه رایگان استفاده می‌کنند را تأمین می‌کنند.
اما این مکانیزم به‌نوعی ناقص محسوب می‌شود چون مشتریان پرداختی هزینه‌های مشتریانی را پرداخت می‌کنند که به رایگان در حال استفاده هستند و منابع شبکه را با آن‌ها سهیم می‌شوند.
بعلاوه ممکن است سرعت شبکه و کارایی سرورها تحت تأثیر بار شدید ایجاد شده توسط کاربران رایگان قرار بگیرد.
همان‌طور که متوجه شدید، هر دو گروه مشکلاتی برای خود دارند.اما کاملاً واضح است که گروه دوم یعنی فیلتر شکن‌های فریمیوم، امنیت بیشتری دارد.
خطرات استفاده از فیلتر شکن
در ادامه به ۶ مورد از آسیب‌هایی که ممکن است با استفاده از این نوع VPN ها دچار شوید،خواهیم پرداخت.
بدافزار وی‌پی‌ان رایگان
بدافزارها اشکال و انواع مختلفی دارند اما هدف کلی همه بدافزارها این است که به‌نوعی از داده‌های کاربران کسب درآمد کنند.
ارائه فیلتر شکن حاوی بدافزار یک انتخاب خوب برای افرادی است که قصد سو استفاده را دارند چون این ابزار به راحتی در میان مردم پخش می‌شود و به نوعی همه به آن نیاز دارند.
بدافزارهای مخفی درون وی‌پی‌ان‌ها می‌توانند اطلاعات شما را به سرقت برده و برای اقدامات زیر از آن‌ها استفاده کنند:
- ارسال ایمیل و پیام‌های اسپم و تبلیغات هدفمند
- سرقت پول (با ربودن اطلاعات کارت اعتباری و حساب بانکی شما)
- نفوذ به اکانت‌های آنلاین شما(مانند شبکه‌های اجتماعی)
- قفل‌کردن یا رمزنگاری دستگاه شما و درخواست پول برای باز کردن قفل دستگاه (باج افزار)
تعداد VPN های رایگانی که حاوی بدافزار هستند بشدت افزایش یافته است. مطالعه CSIRO نشان داده که ۳۸ درصد از وی‌پی‌ان‌های رایگان سیستم‌عامل اندروید حاوی بدافزار هستند.
بدتر اینکه خیلی از خطرناک‌ترین وی‌پی‌ان‌های رایگان، رتبه خیلی خوبی دارند و در حال حاضر میلیون‌ها نفر از این وی پی ان‌ها استفاده می‌کنند.
توجه: به همین علت هرگز نباید به رتبه‌های موجود در گوگل پلی و اپ استور اعتماد کنید. چون خیلی از این اپلیکیشن‌ها در اصل بدافزار هستند.
نظارت و ردیابی توسط وی پی ان‌های رایگان
هدف اصلی ردیابی مخفی هم، مثل بدافزارهایی که ذکر شد، جمع‌آوری اطلاعات خصوصی شماست.
در مطالعه CSIRO حدود ۲۳۸ فیلتر شکن تست شد و مشخص شد که ۷۵ درصد از vpnهای رایگان حاوی اسکریپت‌هایی برای ردیابی و نظارت بر کاربران هستند.
هدف این کدهای ردیابی جمع‌آوری اطلاعات کاربران است که این اطلاعات برای تبلیغات و آنالیز بشدت ارزشمند هستند.
پس همان‌طور که متوجه شدید اکثر وی پی ان‌های رایگان ابزارهای جاسوسی هستند که خودشان را به عنوان ابزار حفظ حریم خصوصی جلوه می‌دهند.
دسترسی شرکت‌های شخص ثالث به داده‌های شما
اعتماد به فیلتر شکن رایگان برای محافظت از حفظ حریم خصوصی خودتان مثل این است که به گرگ اعتماد کنید تا از گوسفندان شما مراقبت کند.
در این قسمت نگاهی به یکی از موارد محبوب یعنی سرویس وی پی ان رایگان Opera خواهیم داشت.
توجه: Opera در اصل اصلاً وی‌پی‌ان نیست بلکه وب پروکسی است؛ اما به دلیل محبوبیت این سرویس در ادامه آن را بررسی می‌کنیم.
وقتی بیانیه حریم خصوصی Opera (Opera Privacy Statement) را بررسی کنید مشاهده می‌کنید که وی‌پی‌ان رایگان این شرکت در اصل ابزار جمع‌آوری داده است و این شرکت هم اطلاع دارد که اکثر مردم به کلمه “رایگان” توجه می‌کنند و جزئیات این بیانیه را مطالعه نمی‌کنند.
خلاصه صحبت‌های ذکر شده این است که محصول اصلی خود شما هستید!
تولید این وی پی ان‌ها یک فرایند سه مرحله‌ای است که هر شرکتی می‌تواند آن را انجام دهد:
- یک سرویس فیلتر شکن تولید کنید و آن را تحت عنوان راهکاری برای حفظ حریم خصوصی تبلیغ کنید.
- داده‌های کاربران را از طریق کدهای ردیابی و بدافزار جاسازی‌شده در کد vpn دانلود کنید.
- داده‌های جمع‌آوری‌شده را به شرکت‌های تبلیغاتی و سایر شرکت‌ها بفروشید.
ارائه محصولاتی رایگان که داده‌های کاربران را جمع‌آوری می‌کنند یک مدل بیزنسی به‌شدت محبوب است که در گوگل و فیس‌بوک هم شاهد این موضوع بوده‌ایم (در حقیقت گوگل و فیس‌بوک هم از همین راه صنعت تبلیغات آنلاین را تحت سلطه خودشان گرفته‌اند که در مقاله‌ی ” زندگی بدون گوگل ” به آن اشاره شد).
فیس‌بوک هم از طریق وی پی ان رایگان درآمدزایی داشته است در واقع این شرکت از طریق یک فیلتر شکن به نام Onavo اطلاعات کاربران را جمع‌آوری می‌کند.
طبق بعضی گزارش‌ها این فیلتر شکن توسط ۲۴ میلیون کاربر دانلود شده و اطلاعاتی را درباره نحوه استفاده کاربران از وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های مختلف جمع‌آوری می‌کند که برای سایتی مانند فیس‌بوک واقعا ارزشمند است.
وقتی از این محصولات رایگان استفاده می‌کنید حریم خصوصی خودتان را تسلیم سازنده فیلتر شکن کرده، امنیت خودتان را در معرض خطر قرار می‌دهید و باعث می‌شوید که دیگران به اطلاعات خصوصی شما دسترسی پیدا کنند.
ربودن مرورگر (Browser hijacking)
شرکت‌های ارائه‌دهنده سرویس فیلتر شکن راه‌های زیادی برای درآمدزایی از کاربران‌شان دارند. یکی از این فن‌ها، ربودن مرورگر است.
در این مکانیزم vpn بدون اطلاع و اجازه کاربر، وی را به یکی از وب‌سایت‌های همکار خودش هدایت می‌کند.
در ادامه یکی از این موارد تحت عنوان Hotspot Shield معروف را بررسی می‌کنیم.
مشخص شده که Hotspot Shield درخواست‌های HTTP کاربران را از طریق شبکه‌های همکارش به وب‌سایت‌های تجاری از جمله Alibaba و eBay هدایت می‌کند.
شبکه‌های همکار در این مورد، Conversant Media و Viglink هستند که دو کمپانی تبلیغات آنلاین هستند.
جدا از مشکلات ربودن مرورگر، مشخص شده که در اپلیکیشن تحت اندروید Hotspot Shield کدهای ردیابی و نظارت وجود دارد؛ درست برخلاف ادعای این شرکت یعنی
مرور وب به‌صورت ناشناس
طی گزارشی از سوی کمیسیون تجارت فدرال امریکا، Hotspot Shield به‌صورت رسمی مورد مواخذه قرار گرفته به این دلیل که:
بر خلاف ادعای Hotspot Shield، مشخص شده که این فیلتر شکن به‌صورت فعالانه با استفاده از iFrame کدهای جاوا اسکریپتی را برای مقاصد تبلیغاتی و ردیابی کاربران تزریق می‌کند.
همان‌طور که ذکر شد این هم یکی از روش‌های کسب درآمد برای فیلتر شکن رایگان است.
نشت داده توسط vpnهای رایگان
وی پی ان خوب وی پی انی است که تمام ترافیک بین دستگاه شما و سرور را رمزنگاری و ایمن‌سازی کند.
متأسفانه مشخص شده که خیلی از سرویس‌های فیلتر شکن مشکل نشت آدرس اینترنتی دارند ( Lake Ip ). یعنی آدرس کاربر کاربر از تونل وی‌پی‌ان درز می‌کند و بنابراین امنیت کاربر دچار مخاطره می‌شود.
کلاه‌برداری توسط وی‌پی‌ان رایگان
یکی از خطرات استفاده از vpn رایگان این است که این سرویس‌ها با بعضی کمپانی‌ها همکاری کرده و به آن‌ها امکان دسترسی به داده‌های کاربران را می‌دهند.
مشخص کردن منبع دقیق فعالیت‌های مجرمانه و کلاهبرداری‌های ذکر شده سخت است اما مسلماً استفاده از فیلتر شکنی که اطلاعات شما را در اختیار دیگران قرار می‌دهند، مشکل آفرین است.
متأسفانه اکثر سرویس‌های وی‌پی‌ان رایگان اتکای زیادی به همکاری و روابط‌شان با شرکت‌های مختلف برای کسب درآمد از طریق نرم‌افزارهای رایگان‌شان دارند.
این امر یک خطر جدی برای امنیت افراد محسوب می‌شود و منجر به کلاه‌برداری زیادی می‌شود که شاید هیچ وقت به گوش شما نخورده باشد.